Gergin Omurilik Sendromu (Tethered Kord Sendromu) Nedir?
Tethered Kord olarak da malum gergin omurilik sendromu; spinal kordun spinal kolon ile eşzamanlı gelişmemesi ve gerginlik oluşturmasıyla karakterizedir. Embriyolojik dönemde ortaya çıkan bazı anomaliler omuriliğin yapışmasına veya gerilmesine neden olmaktadır. Aynı zamanda meningosel, lipomeningomyelosel ve meningomyelosel ameliyatları da bir müddet sonra bu yapışıklığın ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Hastalık; omuriliğin alt bölümünde bulunan sinir dokularına doğru kan akışının yavaşlamasına niçin olmakta ve bu durum da sinirlerin fonksiyonlarını kaybetmeleriyle sonuçlanmaktadır.Gergin omurilik sendromu kojinetal (doğumsal) yahut primer ve seconder olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Yetişkinlerde daha fazlaca görülen seconder gerilmiş omurilik sendromu enfeksiyonlar, tümörler, muhtelif rahatsızlıkların ameliyatlarında yaşanmış olan komplikasyonlar benzer biçimde sonradan ortaya çıkan nedenlere dayanmaktadır. Omuriliğin gerilmesi sinir hücrelerinin gereksinim duyduğu kanın akışını engellemekte, yeterli oksijene ulaşamayan ve fonksiyon bozukluğu yaşayan sinir hücreleri de hastalarda muhtelif semptomlara neden olmaktadır.
Bebeklerde Gergin Omurilik Sendromu
Konjinetal gerilmiş omurilik sendromu embriyo döneminde ortaya çıkmaktadır. Doğumsal sendroma; filum terminale olarak da bilinen omurilikten sakruma uzanan dokunun spinal kord üstünde yarattığı gerilim niçin olmaktadır. Bebeklik döneminde görülen belirtiler ise bel bölgesinde kıllanma, bu bölgede gamze şeklinde çukur ve deride renk değişimleridir. Bebeklik ve çocukluk döneminde teşhis edilen gergin omurilik sendromu ürolojik, ortopedik ve nörolojik problemler ilerlemeden kontrol dibine alınabilmektedir. Geç kalındığı takdirde, ilerleyen dönemlerde ise böbrek yetmezliği, idrar ve gaita tutamama benzer biçimde kontrol edilemeyen bağırsak problemleri, omurga eğriliği, ayaklarda şekil bozukluğu gibi kalıcı sorunların görülme ihtimali daha yüksektir.
Gergin Omurilik Sendromu Belirtileri
Konjinetal tethered kord sendromunda emareler hasta büyüdükçe daha şiddetli hale gelmektedir. Bununla birlikte çocukların omurga ve omurilik büyüme hızına bağlı olarak bu belirtilerin şiddeti hastadan hastaya değişim göstermektedir. Bazı hastalarda belirtiler oldukca belirgindir; birtakım hastalarda ise yetişkinlik dönemine kadar semptomlar oldukça hafiftir. Bu durumda hastalığın tanısı fazlaca geç konmaktadır.Gergin omurilik sendromunun başlıca belirtileri şu şekildedir:
- Bel ve bacaklarda ağrı,
- Omurga eğriliği (skolyoz),
- İdrar kaçırma gibi kontrol edilemeyen bağırsak hareketleri,
- Reflekslerde azalma,
- Kas güçsüzlüğü,
- Yürüyüş bozuklukları,
- Kasık bölgesinde ve bacaklarda uyuşma hissi.
Bel bölgesinden başlayarak kasık, kalça ve bacaklarda görülen ağrılar çoğu zaman hareketle beraber artmaktadır. Bununla birlikte, bazı hastalarda uzun zaman oturma ya da öne ve geriye doğru eğilmede de ağrılar artış göstermektedir. Lhermitte belirtisi de çoğu hastada görülmektedir. Elektrik verilmiş şeklinde hissettiren bu semptom genel olarak kol ve bacaklar ile omurga süresince hissedilmektedir. Bu belirtilerin yanı sıra belde çukurlaşma ve ayaklarda şekil bozukluğu da görülebilmektedir.Gergin omurilik sendromu, belirtilerin benzer olması nedeniyle birtakım hastalıklarla karıştırılmaktadır. Tümör ve enfeksiyon benzer biçimde omurilik hastalıkları, bel kayması ve bel fıtığı benzer biçimde hastalıklar tethered kord sendromuyla benzer semptomlara sahiptir. Hastaların sırt üzeri yatması durumunda ağrıda azalma olmaması, öksürme ve hapşırmada semptomların artmaması ve hastalarda kas gücü yitiminin bulunması gerilmiş omurilik sendromunu diğer hastalıklardan ayırmaktadır.
Gergin Omurilik Sendromu Tedavisi
Gergin omurilik sendromu ilerleyici biri rahatsızlık olduğundan öncelikli tedavi yöntemi cerrahi operasyonlardır. Klinik bulguların şiddetlenmesi niteliğinde gerilen omuriliğin serbestleştirilmesi amacıyla cerrahi yöntemlerden yararlanılmaktadır.Tedavi planından ilkin yapılan tanısal tetkikler sonucunda uygun hastalar seçilmektedir. Tanıda ise kemik yapısını görmek için röntgen, tomografi ve MR benzer biçimde görüntüleme şekillerinden yararlanılmaktadır. Lomber vertebra MR taraması bu hastalığa kesin teşhis konmasını sağlamaktadır. Konus düzeyinde gelişen iskeminin alt omurganın L2 ve L3 seviyesinde olup olmadığı ve 2 mm’den kalın olan filum terminale bu yöntemle anlaşılmaktadır. Hastaların bağırsak ve mesane durumu içinse abdimonal ultrason kullanılmaktadır. Ürodinamik değerlendirme yardımıyla hem ameliyatın tarihi tespit edilmekte bununla birlikte ilerleyen dönemlerde hasta takibi daha basit yapılmaktadır. Hastalarda güç kaybının şiddeti ve boyutları ise elektrofizyolojik değerlendirme sonucu anlaşılmaktadır.
Gergin Omurilik Sendromu Ameliyatı
Gergin omurilik sendromu ameliyatının temel amacı spinal kordu gerginleştiren patolojiyi yok etmektir. Bu ameliyat esnasında spinal sinirlere hasar vermemek de mühim noktalardan biridir. Sinirlere zarar vermemek amacıyla bütün ameliyat nöromonitör eşliğinde gerçekleştirilmektedir. Anestezi altında meydana gelen ameliyatta mikroskop altında bel bölgesine kesi açılmakta ve omuriliğin yapışık olduğu dokular ayrılmaktadır.Ameliyatın zamanlaması da büyük ehemmiyet taşımaktadır. İleri evre gergin omurilik sendromunda nörolojik mesane de denilen sinirsel bağırsak problemleri görülmektedir. Cerrahi operasyon, genellikle bu emareler ortaya çıkmadan ilkin yapılmaktadır. Bu sayede sinirlere hasar verme riski düşmekte ya da sinirlere hiç hasar verilmemektedir.
Gergin Omurilik Sendromu Ameliyatı Riskleri
Gergin omurilik sendromu ameliyatı esnasında bazı komplikasyonlar görülebilmektedir. Nadiren görülen bu riskler uzman doktorlar ve ekipler yardımıyla en aza indirilmektedir. Ameliyat sırasında görülebilecek bazı komplikasyonlar şunlardır:
- Beyin omurilik sıvısının aleni bölgeden dışarıya taşması,
- Yara bölgesinde enfeksiyon,
- Menenjit,
- Bağırsak ve mesanede fonksiyon bozuklukları,
- Güç kaybı.
Gergin Omurilik Sendromu Ameliyatı Sonrası
Gergin omurilik sendromu ameliyatı daha sonra hastalar birkaç hafta arasında günlük hayatlarına dönebilmektedir. Bununla beraber, bilhassa mesane ve bağırsak problemlerinin görülmesinin arkasından meydana getirilen ameliyatlarda kaybolan fonksiyonların yerine gelmesi defektin şiddetine bağlı olarak bazı vakalarda uzun sürmektedir.Tethered Kord ameliyatından sonra omurilik ve sinirlerde yeniden yapışıklık görülme ihtimali de bulunmaktadır. Yapılan araştırmalara göre yapışıklığın tekrar etme olasılığı %5-%50 arasındadır. Bu nedenle hastaların düzenli olarak kontrole gitmesi ve yakından takip edilmeleri gerekmektedir.